سـنـگـان وب بهشت آنجاست که آزاری نباشد کسی را با کسی کاری نباشد
| ||
تبليغات
🖋 رجبعلی_لباف_خانیکی
🔹سنگان یکی از چهار شهر منطقۀ خواف قدیم در فاصلۀ ۲۴کیلومتری جنوب شهر کنونی خواف و بر سر راه خواف به باخرز و جام قرار داشته است. آن شهر هم مانند دیگر شهرها و آبادیهای خراسان فراز و نشیبهای فراوان به خود دیده و با توجه به آثار فاخری چون #مسجد_گنبد و مسجد جامع که در آن برجای مانده و شخصیتهای بزرگی چون «علی بن قاسم سنجانی»، «ابو هشام سنجانی»، «ابوالحسن علی بن حمدویه سنجانی»، «رکنالدین محمود سنجانی» (شاه سنجان)، «مولانا میرقوامالدین سنجانی» و.... که از آن دیار برخاستهاند، تا سدههای اخیر سرافراز و پررونق بوده به گونهای که جغرافیدانان و نویسندگانی چون مؤلف حدود العالم، «ابن حوقل»، «استخری»، «یاقوت حموی»، «صفیالدین بغدادی»، «حمدالله مستوفی» و «حافظ ابرو» آن را مورد توجه قرار داده و در شمار مضافات خواف در ایالت نیشابور نام بردهاند و برخی به معادن آن نیز اشاره کردهاند. اکنون نیز سنگان به یمن وفور سنگ آهن گوی سبقت از بسیاری از روستاهای همتای خود ربوده و بار دیگر«شهر» شده و رونق گرفته است.
🔹سنگان در حافظۀ تاریخی هموطنان زرتشتی نیز جایگاه خاصی دارد، زیرا به نقل از منابع معتبر تاریخی در مهاجرت بزرگ و دستجمعی که زرتشتیان در صدر اسلام از سنگان خواف آغاز کرده و از درهها و کوهها و کویرهای قهستان گذشته و خود را به جزایر خلیج فارس رساندهاند، از آنجا به بنگال هند مهاجرت کردند و در آن جا شهری به نام «سنگان» ساختند و در آن شهر مقیم شدهاند. سنگانیان مهاجر در آن جا زاد و ولد کردهاند و آنان بودهاند که نیای «پارسیان_هند» محسوب می شوند، پارسیانی که در دیگر ایالات هند نیز پراکنده شدهاند. سنگان در سدههای اولیۀ هجری همانند زوزن و خرگرد و سلامه رو به پیشرفت گذاشته و آوازۀ آن در قرن ششم و هفتم ه.ق به اوج رسیده که نشانههای آن در قامت مسجد گنبد و #مسجد_جامع_سنگان موجود است.
🔹«مسجد گنبد» سنگان یکی از بناهای فاخر عصر شکوفایی فرهنگ و هنر ایران است که در سال ۵۳۵ ه.ق در شهر سنگان ساخته شده است. این بنا اکنون با نقشۀ تقریبا مربع در ابعاد۷/۱۰×۶/۴۰ متر با دیوارهای گچ اندود و محراب گچبری بازسازی شده و گنبدی مزین به آجرهای خفته راسته در ترکیبی موزون و چشمنواز با صلابت برجای مانده اما با توجه به نامناسب بودن درِ ورودی و نامتناسب بودن ایوان و صحنی که بعدها به آن افزوده شده، احتمال دارد بنا در ابتدا یک چهارتاقی در انتهای ایوان قبله همانند گنبد خواجه نظامالملک، در انتهای ایوان قبلۀ مسجد جامع اصفهان بوده و یا شبستانی در انتهای ایوان قبلۀ مسجد عظیم چهار ایوانی که بعد از سیطرۀ سلجوقیان مانند مدرسۀ نظامیۀ خرگرد مورد بیمهری یا کملطفی قرار گرفته و ویران شده است.
🔹در منابع تاریخی به وجود آن مسجد فرضی باشکوه اشاره نشده اما در بررسی گورستانهای سنگان و روستاهای مجاور بر روی برخی قبور قطعاتی از کتیبههای آجری عصر سلجوقیان مشاهده شد که بدون تردید متعلق به بنای باشکوهی از دوران سلجوقی در سنگان بودهاند و بر لچکیهای مسجد جامع سنگان هم از همان قطعات کتیبۀ آجری نصب است که متعلق به تزئینات مسجد جامع نیست و احتمالا بازمانده از همان مسجد باشکوهی است که اکنون بخشی از آن «مسجد گنبد» نامیده می شود. مسجد گنبد با اینکه ظاهرا تغییر و تحولات زیادی به خود دیده اما هنوز هم آثار شواهدی برجای مانده که آن را بنائی باشکوه و زیبا جلوه میدهد.
🔹قاعدۀ چهار ضلعی بنا به کمک گوشوارها و طاقنماها ماهرانه به هشت ضلعی و در نهایت دایره تبدیل شده تا استقرار گنبد بر فراز آن تسهیل شود و سطوح زیر طاقدر گاهی ها و لچکی ها تجلیگاه گچبریهای متنوع و زیبا شده است. بر پاکار گنبد یک رشته کتیبۀ کوفی گلدار بسیار زیبا قابل مقایسه با کتیبۀ مدرسۀ نظامیۀ_خرگرد نقش بسته و آجرهای خفته راسته به گونهای گنبد را آراسته که ستارههای تو در تو را شکل داده اند. رویۀ دیوارها گچ اندود است و احتمال دارد که نمای اولیۀ دیوارها هم آجری بوده و به شیوۀ عصر سلجوقی مانند دیوار رباط_شرف و رباط_ماهی تزئیناتی داشته است. نمای بیرونی بنا ساده و بیآلایش و ظاهرا درخور آن همه شکوه و جلال فضای داخل نیست و مصداق این بیت است که:
دل هر ذره را که بشکافی آفتابیش در میان بینی درباره : سنجانا ,برچسب ها : شاه سنجان , میرقوام الدین سنجانی , رکنالدین محمود سنجانی , مسجد گنبد , شهر سنگان , سنگان , دوبرادر پیردهقان , سنگ آهن سنگان , بازديد : 182
[ شنبه 1399/11/11 ] [ 11 ]
[ ســـنـــجـــانـــی 🤍 ]
سنگان( که در قدیم معربش سنجان بوده و پرجمعیت ترین شهر از شهرستان خواف می باشد ) یکی از شهرهای استان خراسان رضوی با جمعیت تقریبا ۱۸ هزار نفر است و دارای بزرگترین معدن سنگ اهن خاورمیانه میباشد .
این شهر تاریخی که زمانی مسکن اصلی پارسیان هند بود در کشاکش دهر و فراز و نشیب های فراوانی به خود دیده و حملات یاغیان و طمع ورزان زیادی را تحمل کرده است . هر حاکم متجاوزی چشم به خواف داشت ابتدا به فکر تصرف سنگان بر می آمد و تا سنگان را تصرف نمی کرد در بقیه نواحی موفق نمی شد .
سنگان اگرچه قبل از اسلام اهمیت داشته ولی حداقل از آغاز اسلام تا قرن نهم هجری از شهرهای معتبر بحساب آمده و جغرافی دانان و مورخان از آن به عنوان یکی از شهرهای پنجگانه ولایت خواف یا شهرهای معروف نیشابور نام برده اند . از جمله استخری .ابن حوقل .یاقوت حموی و جغرافی دانان قرن چهارم آنرا از شهرهای نیشابور دانسته اند .
اگرچه از قرن دهم سنگان سیر نزولی داشته ولی در همه حال بواسطه ی مرکزیت و واقع شدن در مسیر هرات به خواف .سلامه .زوزن و خرگرد مورد هجوم متجاوزان قرار گرفته که اثرات زیان بار و عقب ماندگی های مادی و معنوی را سبب شده است به طوری که در صدر اسلام لشکر اسلام به فرماندهی عبدالله ابن عامر برای حمله به هرات به سنگان آمده و زردتشتیان متعصب با آن مقابله نمودند.
آرامگاه خواجه انجیر و حضرت سلطان شکربار مربوط به همین واقعه است که پارسیان سنگانی اسلام را نپذیرفتند و جزیه هم ندادند و مبارزه نکردند بلکه سر به بیابان گذاشته و بعد از طی طریق از جزیره هرمز کنونی در خلیج فارس به ایالت گجرات هندوستان رهسپار شدند و در آنجا روستایی بنا نمودند بنام سنگان و پارسیان هند از تبار همین سنگانی های امروزند .
این شهر آثار باستانی زیادی دارد که از جمله می توان به مسجد گنبد، مسجد جامع قدیم سنگان و آسبادهای آن اشاره کرد. مسجد جامع سنگان شامل یک ورودی، دو ایوان شرقی و غربی، کفش کن و گنبدخانه است.
و در نزدیکی مسجد گنبد شهر سنگان قرار گرفته است.
در این مسجد نیز مانند دیگر مساجد خوارزمشاهی موجود در خراسان از تزیینات زیبای آجرکاری و کاشی های فیروزه ای بهره گرفته شده است که با طرح های متنوع قابل مشاهده می باشد.
مسجد جامع سنگان خواف مربوط به دوره خوارزمشاهی است و در شهر سنگان پائین خواف ، کوچه جلالی ها واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۰ مهر ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۲۶ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. سنگان دارای چهار قلعه میباشد که دو تای آن تخریب شدهاست. شهر سنگان با پیشينه تاریخی طولانی در شرق ایران میباشد وجه تسمیه آن بدلیل مزار شاه سنجان است که با گذشت زمان به سنگان تغییر یافت .
آب و هوای گرم و خشک با تابستانهای گرم و سوزان و نوازش بادهای صد و بیست روزه سیستان، مردمانی سخت روی و مخلص را در دل خود پرورانده است ضمناً لباس محلی مردم سنگان سفید با عمامه سفید می باشد.
مساحت شهر سنگان ۳۱۵ کیلومتر مربع می باشد و ۱۲۳ کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان دارد و ارتفاع متوسط منطقه ۱۷۰۰ متر از سطح دریا می باشد. این شهر از شمال به تایباد، از جنوب به شهرستان قائنات و بخش جلگه زوزن از شرق به کشور افغانستان و از غرب به شهرستان خواف منتهی می گردد. وضعيت طبيعي آن جلگه اي ميباشد.
از مهمترین خیابان های شهر سنگان می توان به خیابانهای خاتم الانبیا (ص) ، امام خمینی (ره) ، مولانا ، اندیشه ، میر قوام الدین و خیابان معدن اشاره کرد.
مزارهای شهر سنگان : مزار دو برادر پیر دهقان، مزار ،حضرت سلطان شكربار(ميرعلي پرنده)، مزار شیخ یعقوب ، مزار پیر عسکری ، مزار خواجه محمد چهار طاق ، مزار میر قوام الدین ، مزار خواجه روشنایی که در نزد مردم از احترام بالایی برخوردار می باشند .
محصولات کشاورزی گندم، جو، پسته، زیره سبز، سیر، پیاز، تولید و تکثیر نهال کاج، سوغات شهر آبنبات مخصوص - پسته زعفران و ...می باشند.
صنایع دستی سنگان : نمد بافی(نمد مالی) : که از دیر باز در اندازه مختلف رواج داشته و تمام مواد اولیه آن حاصل دسترنج صاحبان این حرفه است و هم اکنون بیش از ۱۰ کارگاه سنتی و صنعتی در سنگان واقع در خیابان مولانا وجود دارد
تنور سازی: که به همت استاد تنور شیرمحمد بهشتی در جریان است .
مناطق تفریحی و دیدنی شهر سنگان : دره سرسبز دردوی - کلاته شیخ-دو كوهه-كلاته كلان-باغك- کیسه نان-سملکی- جین آباد و خوشابه -مرغزار- و... درباره : سنجانا , بازديد : 2697
[ پنجشنبه 1397/11/11 ] [ 11 ]
[ ســـنـــجـــانـــی 🤍 ]
حضرت خواجه ركن الدين ميرسلطان محمود سنجاني ملقب به شاه سنجان يكي از اوليا بزرگوار و اعاظم مشايخ و اقطاب متصوفه از پيشتازان و رهبران طريقه عاليه چشتيه در قرن پنجم و ششم هجري مي باشد. وي از سنجان(سنگان) خواف بوده و مقاماتی بس عالی و کرامات عجیب داشته و تربیت از خواجه مودود چشتی یافته .
نقل است که : وقتی حضرت شاه سنجان در چشت به خدمت خواجه مودود مشغول بوده هرگز در قریه ی چشت در وضو ساختن قیام ننموده ، هرگاه احتیاج به طهارت می شد از چشت بیرون می آمد و تکمیل طهارت می فرمود و باز می آمد .
در آن وقت به خواجه سنجان معروف بوده ، خواجه مودود فرمود که او را شاه سنجان گویند و از آن وقت به بعد به شاه سنجان معروف گردید .
مربي شان در طريقت و عرفان حضرت سيدالاوليا تاج العارفين سيد قطب الدين خواجه مودود چشتي حسني حسيني هروي از ائمه بزرگوار سلسله چشتيه است. محل تربيت روحاني و سير و سلوك عرفاني و تحصيل كمالات روحي ايشان به مدت 23سال در چشت شريف بوده است. اشعار فصيح و رباعيات بليغ او در كتب مشهور و افواه خلق مذكور است. اسفزاري در روضات الجنات و جامي در نفحات الانس تاريخ وفات او را در سال 597 هجري نوشته اند.
ای دل تو ز هیچ خلق یاری مطلب وز شاخ برهنه سایه داری مطلب عزت ز قناعت است و خواری ز طمع با عزت خود بساز خواری مطلب در اره چنان رو که سلامت نکنند با خلق چنان زی که قیامت نکنند در مسجد اگر روی چنان رو که تو را در پیش نخوانند و امامت نکنند مردان خدا میل به مستی نکنند خود بینی و خویشتن پرستی نکنند آنجا که مجردان حق مِی نوشند خمخانه تهی کنند و مستی نکنند خواهی که تو را رتبه ی ابرار رسد مپسند که از تو بر کس آزار رسد از مرگ میندیش و غم رزق نخور كاين هر دو به وقت خویش ناچار رسد
حمداله مستوفي در تاريخ گزيده مي نويسد كه خواجه سنجان به چند نام موسوم و مشهور است از جمله شاه سنجان و سلطان سنجان كه شيخي صاحب وقت و كامل بوده است. لازم به ذكر است كه عارف بزرگ اسلام شيخ سيف الدين باخرزي در اوايل عمرش به شرف صحبت شيخ الاسلام ركن الدين محمود سنجاني رسيده است.
وفات حضرت شيخ الاسلام خواجه ركن الدين محمود سنجاني در روز پنج شنبه 6شوال المعظم سال 593هجري به سن106 سالگي در شهر سنگان اتفاق افتاده است . آرامگاه ايشان در شهر سنگان در كنار مسجدي با نام ايشان واقع است.
اينك چند رباعي از ايشان به نقل از رياض العارفين:
تاعشق جمال دوست درخانه ماست طاوس عمل کمیته پروانه ماست آن روز که آشنا شدم با غم او هرچیز که غیر اوست بیگانه ماست
كودك بودم هنوز با اندك سال كان شاه دل افروز به من گفت تعال چون يافت دلم نور جمال ابدي شادي كردم ، نعره زدم، آمد حال
علمي كه حقيقتي است در سينه بود در سينه بود هر آنچه درسي نبود صد خانه پر از كتاب كاري نايه بايد كه كتابخانه در سينه بود
دوران حیات معرفت ماعجب می گذرد برخیز که دوران به تعب می گذرد درجام طرب زباده ریز آب حیات کز عمر تو روز رفت وشب میگذرد
تا مردبه تیغ عشق بی سر نشود درحضرت معشوق مطهر نشود هم دوست طلب کنی وهم جانخواهی آری خواهی ولی میسر نشود
شاها دل آگاه گدایان دارند سررشته عشق بی نوايان دارند گ نجی که زمین وآسمان طالب اوست چون درنگری برهنه پایان دارند درباره : سنجانا , تصوف و عرفان ,برچسب ها : خواجه رکن الدین محمود سنجانی , شاه سنجان , تصوف و عرفان , خواجه محمود سنجانی , شاه محمود سنجانی , میرسلطان محمود سنجانی , طریقت چشتیه , بازديد : 767
[ یکشنبه 1394/11/11 ] [ 11 ]
[ ســـنـــجـــانـــی 🤍 ]
شهر سنگان، در جنوب شرقی استان خراسان رضوی، در ۲۴ کیلومتری شهر خواف نام خود را، به گفته برخی، از مزار شاه سنجان گرفته و به گفتهای دیگر از وجود معادن سنگ آهن که رفته رفته از سنگاهن به سنگان تغییر کرده است.
سنگان که در گویش محلی سنگون و سنگو هم خطاب می شود روزگار پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است. مورخان و جغرافیدانان از قرون ششم و هفتم در کتب بسیاری از آن یاد کردهاند. این دیار که تا قرون هشتم و نهم در مسیر ترقی بوده داستانهایی دور و دراز دارد از صدر اسلام تا امروز. معروفترینشان قصهای است به نام "قصه سنجان"، به جا مانده از ادبیات پراکنده زرتشتیان به زبان پارسی که سینه به سینه نقل شده تا در قرن هفدهم میلادی به دست "بهمن کیقباد" به نظم در آمده است.
قصه سنجان قصه مهاجرت پارسیان است به هند پس از هجوم اعراب. مهاجرینی که در ابتدا به سوی جنوب شرقی ایران کوچ کردند و پس از چندین سال زندگی در جزیره هرمز، به وسیله کشتی به سمت گجرات هندوستان حرکت کردند و پس از تحمل مشکلات زیاد در راه، با اجازه حاکم گجرات و قبول شرایط او در منطقهای ساکن شدند که بعدها به یاد دیار خود سنجان نامش نهادند. در بخشهایی از قصه سنجان از زبان بهمن کیقباد اینگونه آمده است: مقام و جاي و باغ و كاخ و ايوان همه بگذاشتند از بهر دينشان
فرو شد زكوه و به دريا شتافت به هرمز روان گشت و آرام يافت
به دريا بسي كشتي انداخته برآن بادبانها برافراخته
چو كشتي سوي هند آمد يكايك به ديب افتاد لنگروار بيشك
ز يمن آتش بهرام فيروز از آن سختي به هم گشتند بهروز
مر او رانام سنجان کرد دستور به سان ملک ایران گشت معمور
از دیگر داستانهای مهاجرت مردمان این دیار میتوان به مهاجرت به افغانستان در زمان رضاشاه اشاره کرد که به دلیل پایبندی مردم به موازین اسلام و عدم تمکین به کشف حجاب اجباری به هرات و افغانستان گریختند. این سرزمین هیچگاه از گزند تاخت و تاز اقوام مختلف در امان نبوده است. حمله قبایل ترکمن در دوران ناصرالدین شاه، حمله مغولان، هجوم قبایل ازبک و تاتار تنها برخی از حملات متعدد به این منطقه است.
سنجان در دوران شکوه و اقتدار خود دیار بزرگان مهد ادب و فرهنگ خراسان همچون شاه سنجان، امیر قوامالدین نصرالله سنجانی، خواجه محمد اثیر حاکم سنگان، امیر شهابالدین سنگانی، مولانا قاضی سنجانی بوده است. آثار تاریخی زیاد به جامانده از گذشته در این شهر از دیگر نشانههای تکامل هنر و فرهنگ این سرزمین به حساب میآید، زیارتگاه ها و آرامگاههای بزرگانی چون حضرت سلطان شکربار، حضرت خواجه یعقوب، رکنالدین محمود سنجانی، پیر گرزوان، شیخ یعقوب، میر قوامالدین، نشانی دیگر است بر غنای فرهنگ و ادب و معرفت این سرزمین که در کنارآثاری همچون دو مسجد باقی مانده از دوران خوارزمشاهیان، مسجد جامع و مسجد گنبد سنگان به همراه برج و باروهای ارگ قدیم سنگان این روزها گردشگران زیادی را برای بازدید به این شهر دعوت میکنند.
برای رسیدن به مسجد جامع سنگان با عبور از کوچهای باریک و دالانی تنگ سردر مسجد پذیرای شماست. قدم که در داخل حیاط بگذارید ایوان اصلی و ایوانهای کوچک جانبی در ضلع غربی شما را احاطه میکنند. زیبایی طرحها و نقش و نگارهای فیروزهای به کار رفته در ایوان اصلی پیش از هر چیز توجه مخاطب را به خود جلب میکند. بسیاری زیبایی این مسجد را امروزه شکل ذوزنقهای ایوان اصلی میدانند که پایههای آن از بالا به پایین به هم نزدیک میشوند که دلایل متفاوتی برای آن ذکر شده است که محتملترین آن را زلزلههای متعدد میدانند تا بدعتی در معماری باستانی. مسجد گنبد سنگان، که گرچه در نگاه اول ظاهری شبیه دیگر مساجد قدیمی دارد، داخل آن موزهای سرشار از ذوق و هنر دست و فکر بنا است. با صحنی بسیار کوچک، یک ایوان رو به آفتاب، دو ایوان کوچکتر و گنبدی با ارتفاع ۱۵ متر و شگفتیهای زیادی در دل، و گچبریهای هنرمندانه و خطوط کوفی، که زینتبخش محراب و سقفاند.
قدم به درون شهر که میگذاری دو بافت شهری متفاوت نظر را جلب میکند، بافت کاهگلی خانههای یک شکل که زیباییاش را از گذشته به یادگار دارد و دیگری بافتی امروزی تر که بعد از تاسیس شهرداری و حاکم شدن فضای شهری جدید با تخریب گذشته و به هدف رفاه بیشتر برای ساکنین ساخته شده است اما نظیر بیشتر شهرها و روستاهای کشور، این شهری شدنها با تخریب زیبایی و قدمت کوچهها و بر جای همه این یادگاران ساخته میشوند. منابع: /- پیرنیا، حسن. تاریخ ایران باستان، حسن پیرنیا( مشیرالدوله)، تهران، ۱۳۶۲ /- طاهری، احمد. جغرافیای تاریخی خراسان از نظر جهانگردان. تهران، ۱۳۴۸ /- موسوینیا، محمد. افسانه مهاجرت زرتشتیان به هند. نشریه کتاب ماه، مهر ۱۳۸۹ /- مشکور، محمدجواد. ایران در عهد باستان. تهران: ۱۳۴۷ /- مقری، علی اصغر. بناهای تاریخی خراسان. مشهد، ۱۳۵۹ /- مولوی، عبدالحمید. آثار باستانی خراسان. تهران، ۱۳۵۴ درباره : سنجانا ,برچسب ها : شهر سنگان , سنگان , معدن سنگ آهن سنگان , بازديد : 689
[ شنبه 1393/11/11 ] [ 11 ]
[ ســـنـــجـــانـــی 🤍 ]
|
||
[ طراح قالب : رزتمپ ] [ Weblog Themes By : rozblog.com] |